Shepherd’s Pie, een redder in nood

De eenvoudige shepherd’s pie is een van de populairste gerechten uit Ierland. Al claimen de Britten het ook. Het dankt zijn naam aan het lamsvlees waar het traditionaal mee bereid werd. Niet omdat herders deze stoofschotel bereidden in de Ierse velden. Je hebt er tenslotte een oven voor nodig. Nee, het waren ’zuinige’ maar creatieve huisvrouwen die aan het eind van de 18de eeuw de restanten of ’leftovers’ van lammetjes en schapen mengden met smaakversterkers als selderij, wortel en erwten. En het stoofvlees vervolgens afdekten en gratineerden met een laag van aardappelpuree.

Ierse diaspora

Die zelfde aardappelen zijn een van de redenen van de wereldwijde populariteir van Shepherd’s pie. Door het mislukken van de aardappeloogsten tussen 1845 en 1850 ontstond een zeer ernstige hongersnood, de zogenaamde ‘Irish Potato Famine’. Deze ramp kostte naar schatting aan 1 miljoen Ieren het leven. Het bracht tevens een immigratiestroom naar de nieuwe wereld op gang. Steden als Boston en Chicago, en delen van Canada werden ware Ierse bolwerken. Deze immigranten namen niet alleen hun achternamen mee – denk aan Kennedy of McDonald, maar ook hun geliefde gerechten. Zo maakte de Verenigde Staten kennis met de Shepherd Pie. Dat decennia later de Ierse Pub een geliefde Internationale barvorm werd, hielp zeker mee aan de verdere verspreiding van de populariteit.

Variaties op een thema

Uiteraard zijn er door de eeuwen heen tal van recepten en varianten van de originele shepherds pie ontstaan. Bijvoorbeeld met rund in plaats van lamsvlees. In het thuisland en de Verenigde Koninkrijk heet dat een cottage pie. Dat is een verwijzing naar de schamele behuizing waar de makers van oorsprong woonde. Simultaan ontstond in Frankrijk een chiquere variant. Al was hongersnood ook hier de oorzaak van het ontstaan. Hachis Parmentier is met aardappelpuree afgedekte runderstoof, die door een legerarts werd bedacht om ondervoeding op het platteland tegen te gaan. Verrassend genoeg werd het later een echt restaurantgerecht. In Nederland is er een vergelijkbaar, maar veel minder bekend gerecht onder de naam filosoof. Eerlijk gezegd had ik daar ook nog nooit van gehoord.