Ze staan bij ons beide bekend als tapa’s. Er zijn dan ook zeker overeenkomsten, maar de pintxo is echt een andere categorie. Complexer, meer gerecht, minder borrelhap. Wel zijn beide eenvoudig begonnen en onlosmakelijk verbonden met een drankje. De tapa ontstond als eerste. Herenclubs in Andalusië die zelf geen alcohol schonken, bestelden hun sherry bij de bar aan de overkant. Om de drankjes te beschermen bij de oversteek over de stoffige, ongeplaveide straten, dekte de ober de glaasjes af met een plakje ham of een stukje brood. De tapas, Spaans voor dekseltje, was geboren. Sindsdien zijn deze hapjes verder verfijnd en groeiden uit tot een wereldwijd begrip.

La Gilda, de eerste pintxo
Par Biskuit from Atlanta, GA — Pinxtos, San Sebastian / Donostia, CC BY-SA 2.0
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=10367630

Pintxos

In Baskenland evolueerde deze borrelhapjes verder. Tot culinaire hoogstandjes en miniatuur kunstwerkjes. Ook bij deze pintxos was het begin eenvoudig. In de jaren 40 serveerden de gebroeders Blas en hun partner Antxon Vallés in hun Bar Casa vallés in, San Sebastian, losse gerechtjes bij hun wijn. Niks bijzonders, onopvallende waar als bordjes olijven, guindilla pepers en zoute ansjovisjes. Geen echte tapas, in Spanje noemen ze zo’n bordje ‘racion’.

La Gilda, de eerste pintxo in het voetlicht

Totdat stamgast Joaquín ‘Txepetxa’ Aramburu de drie bovenstaande gerechten combineerde aan een tandenstoker. Het bleek de perfecte smaakexplosie, smaakvol en ziltig. De faam van deze borrelhap verspreidde zich snel door de wijk en later door heel San Sebastian. De eerste pintxo was geboren. Een naam was snel gevonden. De stad hing vol met posters met een uitdagende Rita Hayworth. De ster in Gilda, de filmhit van 1946. In een niets verhullende groene jurk, vrijgevochten en rokend, laten we zeggen pittig of pikant voor deze tijd. De link was snel gelegd. Sindsdien gaat deze oerpinxto door het leven als La Gilda. Tot op de dag van vandaag mag ze er wezen.

By Robert Coburn – Scan via Heritage Auctions. Cropped from the original image., Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=88142536