Falafel, het meest veelzijdige stukje non-vlees

Iedereen lijkt op zoek naar vleesvervangers. Vooral Hamburgers moeten het ontgelden. Miljarden worden wereldwijd gestoken in de ontwikkeling en vooral marketing van substituten. Met de meest fancy namen prijst de industrie haar nieuwe waar aan. Eerlijk gezegd begrijp ik niet waarom je perse bestaande vleesge rechten na moet maken. Een echte hamburger is gewoon lekkerder, over smaak valt een keer niet te twisten. Bovendien zijn producten van soja en een overdosis zout niet bepaald het ultieme redmiddel voor de planeet. En niemand dwingt je wanneer je geen vlees eet, om voor een surrogaat kiezen. Er zijn zat vegetarische gerechten die op eigen benen kunnen staan. Zo kan ik persoonlijk, als gecertificeerd carnivoor, genieten van een pita met falafel.

Falafel

Nou is de nietige falafel ook niet vrij van schandalen en controverse. Dit gerecht uit het Midden-Oosten wordt door verschillende landen in de regio geclaimd. Succes heeft tenslotte vele vaders. De oorsprong ligt echter in Egypte. Daar frituurden ze als eerste balletjes van gemalen tuinbonen. Sommige zeggen dat de geschiedenis helemaal terug grijpt naar de tijd van de faraos. De populariteit steeg doordat lokale Kopten het gerecht toen al met Lent, de vastenperiode, als vleesvervanger aten. Via havenstad Alexandrië verspreidde het gerecht zich snel over de Levant. Alwaar de tuinbonen geheel of gedeeltelijk door kikkererwten zijn vervangen.

In de Levant kreeg het ook de definitieve naam. Falāfil (Arabisch: فلافل‎) is het meervoud van Filfil, wat peper in het Arabisch betekent. Daar is later de Spaanse bereidingswijze Pil-Pil van afgeleid. Maar dat terzijde. Door de verbastering in diverse talen, kreeg falafel de betekenis van roller of kleine bal. Langzaam globaliseerde het gerecht. In 1941 is het woord ook in het Engels erkend.

Pita of taboon

Over de hele wereld eet men falafel in een pita. Dat zakvormige broodje vult men af met ingelegde groente, salade en saus. Van oorsprong was dat tahini, maar op het slagveld van de saladbar lijkt die saus het verloren te hebben van hete en knoflooksaus. In de thuishaven eet men falafel ook wel opgerold in taboon of flatbread. Dat wat millenials tegenwoordig met een goed Nederlands woord een ‘wrap’ noemen. Uiteraard kunnen de falafel bolletjes ook als appetizer of onderdeel van ‘mezze‘ geserveerd worden. Falafel is makkelijk te maken.

De basis is gedroogde kikkererwten, die je even laat wellen. Voor het beste resultaat voeg je naast kruiden, als knoflook en koriander, ook een schepje baking soda toe. Dat maakt de balletjes, doordat er door een chemische reactie, wat gas ontstaat luchtiger. Niet ongezond, beter dan gist of een nepburger.